مقدمه اسپرینکلر :

بسیاری از کارشناسان ایمنی  ، سیستم های اسپرینکلر را بهترین و کار آمد ترین وسیله ایمنی ساخته شده به امروز میدانند . سیستم هایی که با به کارگیری آب بعنوان عامل اطفاء کننده ، استفاده از حسگرهای حرارتی و تجهیزات رایج در لوله کشی  ، یکی از ساده ترین سیستم های اطفاء حریق بوده که با هدف کنترل یا اطفاء  طراحی و نصب میشوند باتوجه به اهمیت  سیستم اسپیرینکلر در حفظ جان و مال افراد ، هر ساله قوانین سخت گیرانه تری در خصوص نصب این سیستمها در اماکن مختلف وضع میشود ، به عنوان مثال از سال 2012 ، سازمان ملی حفاظت از حریق نصب سیستم های اسپرینکلر را در تمامی ساختمان های سه طبقه و بیشتر ، ضروری (NFPA)آمریکا میداند. خوشبختانه در کشور ما نیز سازمان های آتش نشانی شهر های مختلف قوانین دقیق تر و جدی تری را در خصوص نصب این سیستم ها تدوین نموده اند .

اجزا  تشکیل دهنده اسپرینکلر چیست ؟

قسمت های مختلف تشکیل دهنده اسپرینکلر ، وظایف هر یک از این بخش ها به شرح زیر میباشد :

قاب {Frame}   :

ساختار و بدنه اصلی اسپرینکلر بوده که سایر اجزا بر روی آن قرار میگیرند .

سنسور حرارتی :

از این سنسور  جهت تشخیص حریق و کنترل جریان آب استفاده میشود که از  { حباب شیشه ای } ساخته می شود که در حالت نرمال و جلوگیری از حرکت آب  به صورت درپوش مانع خروج اب شده ،اما درشرایط آتش سوزی و رسیدن حرارت به آن باعث شکستن  حباب شده و در نهایت مسیر عبور آب باز میشود .

در پوش {Cap} :

بین سنسور حرارتی و اریفیس { روزنه یا سوراخ داخلی که بر روی مقدار آب خارج شده تاثیر گذار است } قرار گرفته و مانع تخلیه و نشتی آب خواهد شد . با شکسته شدن سنسور حرارتی یا حباب شیشه ای،فشار آب در پوش را جدا کرده و آب خارج میشود .

صفحه منحرف کننده جریان _ دفلکتور  {Deflector} :

جریان آب پس از برخورد با این قسمت به قطرات کوچکتری از آب تبدیل شده و علاوه بربه دست آوردن شعاع پوشش بزرگتر برای هر اسپرینکلر ، حرارت بیشتری را نیز جذب میکند، بخش عمده ای از تفاوت بین اسپرینکلر ها ناشی از تفاوت بین دلفکتورها است .

اسپرینکلر چیست

باور های نادرست از سیستم اسپرینکلر :

آگاهی رسانی به مردم و رفع دغدغه های ذهنی آنها میتواند عامل بسیار مهمی در نصب و استفاده از مدل سیستم باشد.

در این بخش به برخی از باور های اشتباه که باعث نگرانی افراد و امتناع از نصب اطفاء حریق شبکه بارنده در محیط زندگی و یا کارگاه و یا شرکت و دفتر شده  است ، اشاره میکنیم .

. هنگام حریق ، تمامی اسپرینکلر ها درون خانه فعال خواهد شد  !!؟

واقعیت های اسپرینکلر ، و چگونه عمل می کند ؟

در هنگام آتش سوزی فقط اسپرینکلر نزدیک به منشاء آتش فعال می شود ،و هیچ گاه تمام اسپرینکلرهای داخل خانه به طور همزمان عمل نمی کنند.

طبق آمار منتشر،حدود 65 درصد از آتش سوزیها تنها با یک اسپرینکلر81درصد با دو عدد یا کمتر فعال شده .

. رخدادهای کوچک مثل سوختن یک تکه نان و یا دود سیگار ، سیستم را فعال مینماید !!؟

واقعیت :  فقط در صورت وجود دمای بالا فعال میشود و نه با دود ! فقد یک حریق تهدید آمیزمی تواند حرارت لازم را برای فعال کردن یک اسپرینکلر ایجاد کند . دود فقد سیستم اعلام حریق را فعال می نماید .

– خسارت آب فعال شدن اسپرینکلر چقدر است ؟

واقیعت :  عموما 20 گارن بر دقیقه آب تخلیه میکند . یک شلنگ اطفا حریق اطفاء که توسط آتش نشانان بکار گرفته میشود بیش از 12 برابر سیستم شبکه بارنده  یعنی 250 گالن بر دقیقه آب تخلیه میکند  .

. سیستم اطفاء حریق بصورت تصادفی فعال می شوند !!؟

واقعیت : احتما اینکه یک عدد بصورت تصادفی آب را تخلیه کند بیسار پایین است . طبق آمار از هر16،000،000 اسپرینکلر نصب شده ، تنها یک اسپرینکلر فعال شده است . در کل می توان گفت احتمال تخلیه تصادفی  سیستم بسیار کمتر از احتمال بروز مشکلاتی است.که برای لوله کشی آب مصرفی ساختمان رخ می دهد .

.آیا سیستم های اسپرینکلر برای حفاظت از اموال طراحی شده و برای امنیت جانی؟

واقعیت : سیستم  امنیتی با سطح بالا برای جان افراد فراهم می کند . تا کنون تلفات جانی ناشیاز حریق در ساختمان هایی که به صورت یکپارچه و کامل این سیستم  داشته اند ، گزارش نشده است . باید خاطر نشان نمود یکی از دلایل عمده مرگ و میر افراد در آتش سوزی ها ، استنشاق گاز های سمی نظیر مونو کسید کربن است . اسپرینکلرها علاوه بر اینکه مانع گسترش حریق میشوند ، غلظت گاز های سمی  ناشی از حریق را نیز در کم ترین حد ممکن نگه میدارند . نصب هر اسپرینکلر مانند استخدام  آتش نشان 24 ساعته در محل زندگی و کار است !

.آیا سیستم های اسپرینکلر پر هزینه و گران هستند؟

واقعیت : سیستم اسپرینکلر ، ارزان قیمت ترین سیستم اطفاء اتوماتیک قابل نصب  در ساختمان ها است و تقریبا هزینه این سیستم معادل هزینه موکت کردن ساختمان هاست . باید به خاطر داشت بخش عمده ای از هزینه های این سیستم، هر ساله با تخفیفهای شرکت های بیمه جبران شده و عملا بعد از گذشت چند سال از نصب سیستم ، کلیه هزینه های مربوط جبران میگردد .

. تاریخچه سیستم های اسپرینکلر از کجا آمده ؟

(fixed fire protection systems )اولین مدارک مربوط به سیستم های حفاظت از حریق ثابت  محفظه باروت را به(Ambrose Godfrey) به سال 1723 میلاد باز میگردد .

“آمبروس گادفری” شبکه آب متصل کرد ، فیتیله ای را از محفظه باروت ، دور تا دور اتاق کشید و امیدوار بود در هنگام آتش سوزی ، حریق باعث سوختن فیتیله ، انفجار باروت و بشکه و در نهایت توزیع آب در اتاق شود .

چند سال بعد و با الگوی برداری از سیستم “گادفری” ، بشکه های حاوی آب ، با همان روش در هنگام حریق به سمت آتش حرکت داده می شدند ، همانند سیستم فوق پیش بینی می شد ، پس از سوختن فیتیله و انفجار باروت و بشکه ، آب بر روی حریق تخلیه شده و حریق اطفاء شود .

در سال های بعد و با پیشرفت تکنولوژی مخترعین از روشهای جدیدی برای مقابله با حریق استفاده کردند.

در ابتدای قرن نوزدهم ” جان کری ” از ” لوله مشبک “ در سیستم ابداعی خود استفاده نمود لوله را از طریق  شیر مجهز  به متوقف کننده یا استاپر به منبع آب که بر روی بام ساختمان قرار داشت متصل کرد ، سرتاسر اتاق طناب های قابل اشتعالی عبور داده که از یک طرف به استاپر و از طرف دیگر به وزنه هایی متصل بودند، در حالت نرمال ، شیر توسط طناب بسته نگه داشته میشد،اما در هنگام آتش سوزی و پس از سوختن طناب ، وزنه ها باعث جدا شدن استاپر و تخلیه آب درون منبع از طریق لوله های مشبک به درون اتاق میشد .

استفاده از  لوله ترساده ترین رایج ترین مطمئن ترین اقتصادی ترین درمقایسه با دیگر سیستم های دیگر  هستند و علاوه برامتیازات مذکور هزینه تعمیرات و نگهداری این سیستم نیز بسیار پایین تر از سایر سیستم های دیگر می باشد.

بعلت پر بودن لوله ها از آب به محض بازشدن اسپرینکلر اب تخلیه شده و زمان عکس العمل سیستم کاهش می یابد به دلیل کمتر بودن تجهیزات در این سیستم احتمال خرابی نیز کمتر شده و سیستم قابل اطمینان تر یخواهد بود.